تاریخ انتشار :

عمان

شیعیان اقلیت قدرتمند در عمان

در حال حاضر شیعیان در عمان موقعیت بسیار خوبی را دارا می باشند و در رده های مختلف دولتی و معاونت وزیر مشغول به کار و فعالیت هستند. با این حال باید به این نکته بسیار مهم هم توجه کرد که در عمان، شیعیان ادعای کار سیاسی ندارند.

به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان )«شیعیان در عمان یک اقلیت کوچکی از جامعه این کشور را تشکیل می دهند که در طول قرون گذشته از کشورهای حوزه خلیج فارس و نیز حیدر آباد هند وارد این کشور شده اند. با این که شیعیان عمان اقلیت کوچکی بیش نیستند، ولی امروزه در حوزه های مختلفی از جمله اقتصاد دارای نفوذ بسیار زیادی می باشند و در کنار گروه ها و دیگر مذاهب عمان در صلح و دوستی زندگی میکنند». در همین خصوص درباره جایگاه سیاسی و اجتماعی شیعیان عمان گفتگو کردیم با جناب آقای حسن خاکرند؛مدیر کل افریقا-عربی(مجمع جهانی اهل بیت) و رایزن فرهنگی سابق ایران در کشورهای کویت و امارات متحده عربی که در ادامه تقدیم می گردد؛

شیعیان عمان در شرایط کنونی از چه جایگاه سیاسی و اجتماعی در این کشور برخوردار هستند؟

تاریخ تشیع در منطقه خلیج فارس پیشینه تاریخی صدر اسلام را با خود به همراه دارد. با ورود اسلام به سرزمین بحرین توسط حضرت علی(ع) و صعصعه بن سوهان که مزار این صحابی بزرگ اکنون در بحرین می باشد،امتداد بحرین از بصره بوده تا عمان، این منطقه در گذشته به اسم بحرین معروف بوده است. بنابراین با گرایش مردم بحرین به اسلام و پیروی از مکتب اهل بیت (ع) می توان پیشینه تاریخی ورود اسلام و تشیع را در این خطه جغرافیایی مدنظر گرفت. در چند صد ساله گذشته با ورود قومیت های مختلف به این سرزمین جهت کسب و کار بویژه در صد سال اخیر شیعیان از قومیت های؛ هندی، ایرانی، و مهاجرانی از کشورهای مختلف از جمله عراق، این جمعیت (جمعیت شیعیان عمان) را تشکیل دادند.

از بین گروههای مختلف شیعی در عمان،شیعیان بحارنه در عمان دارای جایگاه بسیار رفیع می باشند و در دستگاههای دولتی دارای مقام و نفوذ هستند. شیعیان لواتی هم که در اصل پاکستانی هستند، از آنجایی که این گروه از شیعیان عمان دارای تحصیلات عالیه بوده و اغلب آنان مسلط به زبان انگلیسی می باشند،لذا بصورت جدی وارد فعالیت های بازرگانی و تجارت شده اند. بنابراین از این طریق علاوه بر اینکه توانسته اند به سود های سرشاری برسند، در درون جامعه عمان و در نگاه دولت جایگاه بسیار خوبی بدست آوردند به گونه ای که امروزه این گروه از شیعیان عمان در فعالیت های اقتصادی عمان به عنوان یک وزنه تاثیر گذار می باشند.

از سوی دیگر به این نکته هم اشاره کنیم که شیعیان لواتی از دیرباز با سلطان عمان روابط بسیار حسنه ای داشته اند؛ به گونه ای که همچنان این روابط حسنه را حفظ کرده اند. حتی در درگیری عمان با عربستان بر سر منطقه «برین» در سال ۱۹۵۶ از سلطان حمایت کردند. بنابراین مجموعه تعاملات خوب لواتی با سلطان سبب گردیده، تا دولت عمان یک سری امتیازاتی را به آنان بدهد.

بر اساس آنچه گفتیم در حال حاضر شیعیان در عمان موقعیت بسیار خوبی را دارا می باشند.گفته می شود هم اکنون از کابینه دولت فعلی در عمان سه نفر شیعه می  باشند، حتی جالب است بدانید که شهردار فعلی مسقط هم از شیعیان عمان هست.علاوه بر این موارد گفته شده، شخصیت های دیگری از شیعیان عمان هستند که در رده های مختلف دولتی و معاونت وزیر مشغول به کار و فعالیت هستند. با این حال باید به این نکته بسیار مهم هم توجه کرد که در عمان، شیعیان ادعای کار سیاسی ندارند.

چرا شیعیان عمان  ادعای کار سیاسی ندارند؟

خوب دلایل بسیاری وجود دارد که مانع از فعالیت های سیاسی شیعیان در عمان می شود. اولا: فضای سیاسی این کشور به گونه ای است که اجازه هیچ گونه فعالیت سیاسی را نه تنها به شیعیان، بلکه به هیچ گروهی داده نمی شود. ثانیا: خود شیعیان مطالبات سیاسی هم ندارند که از طریق فعالیت های سیاسی در پی احقاق حق خود باشند. از اینرو به نظر می رسد بیشتر فعالیت های شیعیان عمان فعالیت های فرهنگی باشد. با این حال شیعیان عمان دارای مساجد و حسینیه های متعددی می باشند که به مانند همه شیعیان امور دینی و مذهبی خود را در آن اجرا می کنند. در این حیطه آزاد هستند تا به فعالیت های مذهبی خود بپردازند.و از آزادی مذهبی خوبی برخوردار هستند.

چه نوعی ارتباطی بین شیعیان عمان با شیعیان سایر کشورهای اسلامی وجود دارد؟ یا اصلا ارتباطی وجود دارد؟

هیچ گونه ارتباط سیاسی سازمان دهی شده ای بین شیعیان عمان با شیعیان سایر کشورهای اسلامی از جمله ایران وجود ندارد.ارتباطات بیشتر در حد همان زیارت اماکن مقدسه است که هر ساله زائران بسیاری برای زیارت مرقد مطهر حضرت امام رضا(ع) و کریمه اهل بیت حضرت معصومه(س) به ایران سفر می کنند و بیشتر این مسافرت ها در ایام تابستان اتفاق می افتد. گروهی زیادی از شیعیان عمان مقلد دینی حضرت آیت العطمی سیستانی و مقام معظم رهبری(امام خامنه ای) می باشند.

فعالیت های علمی و فرهنگی شیعیان عمان به چه صورتی است؟

همانگونه که در مباحث قبلی هم اشاره کردیم. شیعیان عمان از آنجایی که در اقلیت هستند هیچ گونه فعالیت سیاسی ندارند و از اینرو موسسات و تشکیلات سیاسی هم ندارند. از این رو اغلب فعالیت های آنان فرهنگی و دینی می باشد. گروهی از شیعیان عمان در خود عمان مشغول به تحصیل هستند به گونه ای که اکثریت شیعیان عمان دارای تحصیلات عالیه می باشند و در کنار اینها گروهی از شیعیان عمان جهت تحصیل علوم دینی به شهر مقدس قم مسافرت می کنند و در آنجا مشغول به تحصیل می شوند.که بعد از فراغت از تحصیل دوباره به عمان باز می گردند.مساجد و حسینیه ها مراکز هستند که بیشتر برنامه های فرهنگی و دینی شیعیان در آنجا برگزار می گردد.

در جریان انقلابات اخیر که در کشورهای عربی-اسلامی اتفاق افتاد، آیا در عمان هم شاهد اعتراضات مردمی بودیم، و اینکه این تحولات چه بازتابی در بین شیعیان عمان داشت؟

بله در تحولات اخیر که در جهان اسلام پیش آمد و دامنه آن به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هم رسید،در عربستان، بحرین و عمان هم شاهد اعتراضات عمومی مردم به حکومت آن کشورها بودیم. بهرحال در هر کدام از این کشورها بسته به شرایط و فضای موجود در آن کشورها، نوع اعتراضات هم متفاوت بود. بر همین اساس ما در عمان هم شاهد اعتراضاتی بر حاکمیت موجود بودیم. البته باید این نکته را هم اضافه کنیم که دامنه اعتراضات به نحوه حکومت در عمان بسیار محدود بود.

یعنی مردم در عمان از نحوه اداره امور راضی هستند؟

نه هرگز سخن بنده به معنای این نیست که همه مردم از نحوه حکومت حاکمیت راضی هستند.بلکه اعتراضاتی که اخیرا در عمان پیش آمد، و گروه های از شیعیان هم در آن حضور داشتند، این تحرکات فورا توسط سلطان و نیروهای حکومتی تحت کنترل در آمد.البته منظورم این نیست که سلطان تحت تدابیر شدید امنیتی و نظامی توانست اوضاع را کنترل کند، گرچه در تمام اعتراضات علیه حاکمیت، دولت ها از وجود نیروهای امنیتی استفاده می کنند، ولی سلطان عمان در همین زمان دست به یک سری اصلاحات در ساختار حکومتی زد که به نوعی مورد قبول و رضایت مردم قرار گرفت.

چه اقداماتی صورت گرفت؟

از جمله اقداماتی که صورت گرفت می توان به موارد زیر اشاره کرد: برکناری برخیاز وزراء ومقامات امنیتی که مردم خواهان برکناری آنها از مقامشان بودند. حقوق پرداختی کارمندان دولتی افزایش داده شد. یک سری وعده های برای اصلاحات در آینده به مردم داد. همچنین یک سری اصلاحاتی را در ساختار حاکمیتی انجام داد که در حقیقت می توان از این موارد به عنوان تغییرات جدید در عمان یاد کرد.

آیا این صحت دارد که در کشورهای حوزه خلیج فارس مانند عمان بر خلاف کشورهای شمال افریقا مانند مصر و تونس، مردم به دنبال اصلاحات هستند نه سقوط رژیم،این اصلاحات چه چهارچوبی دارد؟

ترکیب مردم حوزه خلیج فارس عاملی است که تحرکاتی که در برخی از کشورهای شمال افریقا از جمله مصر و تونس اتفاق می افتد با اعتراضات و انقلابات کشورهای حوزه خلیج فارس بسیار متفاوت می باشد. نکته ای که بسیار مهم می باشد این است که در اغلب این کشورها(کشورهای حوزه خلیج فارس که انقلابات در آنها در حال وقوع می باشد)شهروندان بومی در اقلیت هستند.از سوی دیگر اکثریت مردم این کشورها مهاجر هستند که از کشورهای دیگر وارد این کشورها شده اند.مهاجرینی که به این کشورها امده اند، اغلب مجوز اقامت محدود دارند. یعنی زمانی که مجوز اقامت آنان محدود باشد، یعنی حق شهروندی ندارند، لذا از اینرو هرگز نمی توانند مطالبات سیاسی داشته باشند. بنابراین دولت به محض اینکه مشاهده کند که این گروه های مهاجر دست به تحرکات سیاسی علیه دولت بزنند بلافاصله آنان را اخراج می کنند. بنابراین مشاهده می کنید که وضعیت موجود در کشورهای عربی شمال افریقا با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بسیار متفاوت می باشد.

نکته دیگری که در این باره وجود دارد این است که در کشورهای حوزه خلیج فارس، نیروهای بومی ارتباط ارگانیک با حاکمیت دارند: به گونه ای که در همین راستا از یک سری منافع اقتصادی و سیاسی برخوردارند هستند که به حاکمیت گره خورده است. از اینرو می توان گفت در بیشتر کشورهای حوزه خلیج فارس بیشتر از آنکه مردم دنبال براندازی حکومت باشند، دنبال اجرای اصلاحات در ساختارهای مختلف حاکمیتی هستند.در حال حاضرفضای موجود در عمان آرام هست و ما شاهد اعتراضاتی علیه حکومت سلطان این روزها نیستیم.در آینده هم اگر چنانچه اصلاحات که هم اکنون در حال اجراست، ادامه یابد بعلاوه وعده های اصلاحی داده شده در آینده تحقق یابد، انتظار می رود در عمان همچنان ثابت و آرامش برقرار باشد.

منبع: فرهنگ نیوز

اشتراک گذاری :


آخرین اخبار