تاریخ انتشار :

پاکستان

صف‌آرایی ارتش پی‌نماها در برابر افراط‌گرایان پاکستان/ بخش دوم

مخاطبین محلی، محتوای ارائه شده در این کتاب را دوست داشتند. بسیاری از آنها چیزی شبیه به این را قبلاً‌ ندیده بودند؛ و صادقانه بگویم که حتی مخاطبین در شهرهای بزرگ‌تری مانند لاهور هم تمکن مالی برای خرید کتاب‌های پی‌نما (با قیمتی در حدود ۶ تا ۸ دلار به ازای هر نسخه) را نداشتند

به گزارش رهیافته (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان) در ماه ژوئن سال ۲۰۱۵، مجموعه‌ی پاسبان (به معنی نگهبان) منتشر شده است. خالقان کتاب مصور جذاب و خواندنی پاسبان سعی داشته‌اند تا با استفاده از قدرت و توان داستان‌سرایی با گسترش تروریسم و افراط‌گرایی اسلامی در اذهان جوانان سراسر جهان، بالاخص در پاکستان مبارزه کنند. آنها نه تنها کتاب چاپی پاسبان را تولید کرده‌اند، بلکه برای اینکه جامعه‌ی مخاطبین بیشتری جذب کنند، این داستان مصور را به زبان‌های انگلیسی و محلی در اپلیکیشن سی اف ایکس کمیکس نیز عرضه نموده‌اند. مخاطبین این اپلیکیشن – که هم در اندروید و هم در ios قابل دسترسی است – اوقات لذت‌بخشی از خواندن پی‌نما همراه با موسیقی پس‌زمینه و جلوه‌های ویژه را تجربه می‌کنند. این مجموعه‌ی سه قسمتی همچنین به طور رایگان در بین ۵۰۰۰ دانش‌آموز در مرکز و جنوب پنجاب توزیع شده است.

به بهانه‌ی انتشار این مجموعه، سایت پی‌نماها و گفتمان با جوهر آفتاب – یکی از خالقان پاسبان – در مورد منشاء خلق اثر پاسبان، اثر فوری آن بر روی خوانندگان پاکستانی، موضوعات جلد دوم کتاب تحت عنوان رستگاری و مسائلی از این دست مصاحبه‌ای انجام داده است که بخش اول آن پیشتر در همین سایت منتشر شده است. اکنون نظر شما را به بخش دوم این گفتگو جلب می‌کنیم.

– کتاب پاسبان چه بازخوردهای اولیه‌ای از طرف خوانندگان خود، و به ویژه از مخاطبین هدف شما در بین کسانی که ممکن است با پیام‌های افراطی فریب بخورند، دریافت کرده‌است؟

مخاطبین محلی، محتوای ارائه شده در این کتاب را دوست داشتند. بسیاری از آنها چیزی شبیه به این را قبلاً‌ ندیده بودند؛ و صادقانه بگویم که حتی مخاطبین در شهرهای بزرگ‌تری مانند لاهور هم تمکن مالی برای خرید کتاب‌های پی‌نما (با قیمتی در حدود ۶ تا ۸ دلار به ازای هر نسخه) را نداشتند. اما ما برنامه‌ی رایگانی ارائه کرده‌ایم که برخوردار از موسیقی پس‌زمینه و کارهای پویانمایی بوده و نسخه‌ی کم حجم آن حتی بر روی ارزان‌قیمت‌ترین دستگاه‌های تلفن همراه هم قابل اجراست. از نظر انتقال پیام، تحقیقات ما نتایج واقعاً امیدوارکننده‌ای نشان داده‌اند. ما مطالعه‌ی میدانی‌ای انجام دادیم با تمرکز بر تجربه‌ی گروهی متشکل از یک‌صد دانش‌آموز کلاس نهمی از مدارسی واقع در هر دو منطقه‌ی شهری و روستایی و از آنها قبل و بعد از خواندن هر سه نسخه‌ی اثرمان سؤال کردیم. پیش از خواندن محتوای ارائه شده توسط ما، اکثریت این دانش‌آموزان بر این باور بودند که رهبران مذهبی و شخصیت‌های قدرت‌مند فقط راست می‌گویند. در حالی که بعد از خواندن محتوا، دیدگاه‌های دو سوم این گروه تغییر کرده بود؛ و این دقیقاً همان نحوه‌ی تفکر انتقادی‌ای است که ما به دنبال تقویت آن در بین مخاطبین هدف هستیم.

چالش ما در پاکستان این است که پیش از این که گروه‌های تندرو بتوانند جامعه‌ی مخاطبین هدف ما را به سمت تغییری سخت در ایدئولوژی‌شان سوق دهند، به این مخاطبین دسترسی پیدا کنیم. عضوگیری این گروه‌های افراطی در بسیاری از حالات، از گروه سنی بین ۱۲ تا ۱۸ سال صورت می‌گیرد؛ در حالی که تلقین نامحسوس از آن نیز بسیار زودتر آغاز شده‌است. ما فکر می‌کنیم که نشان دادن چهره‌ی واقعی تروریست‌ها و نتیجه‌ی پایانی دسیسه‌های آنها، بخش بزرگی از توجیه‌پذیری اخلاقی و موضع‌گیری‌های انقلابی این گروه‌های افراطی را از آنها خواهد زدود. همچنین، این کار باعث شکل‌گیری مقاومت درونی کافی برای ممانعت در عضوگیری و حمایت از راهکارهای گروه‌های فوق در بین اجتماعات محلی خواهد شد.

 

در نقطه‌ی مقابل، دوست دارید دریافت‌ها از اثر پاسبان در بین مخاطبین قدری دورتر – آنهایی که یا خارج از پاکستان بوده و یا از نظر شخصی با گروه‌های افراطی ناآشنا هستند – به چه شکلی باشد؟

برای مخاطبین خارج از کشور، سؤالاتی مانند “چرا آنها این اندازه از ما متنفرند؟” و یا “چطور می‌توانید مردم را به خاطر دین بکشید؟” مرتباً تکرار می‌شود. ما رسانه‌های غربی را به خاطر ایجاد این سردرگمی و تلفیق بین انگیزه‌های سیاسی تروریست‌ها با اسلام – دینی که هیچ ارتباطی با حمایت از خشونت، در هر شکل آن، ندارد – مقصر می‌دانیم. مجموعه‌ کمیک‌های ما برای مخاطبین غربی – که اکنون به سمت اسلام‌هراسی، که خود گونه‌ای از افراط و تعصب است، گرایش یافته‌اند – هشیارکننده‌هایی دیرهنگام خواهند بود. این مخاطبین می‌توانند در داستان ما دقیقاً ببینند که چه نوع مسلمانانی این کارهای وحشتناک را مرتکب شده و چگونه جوانان را با بهره‌گیری از ترس و تحمیل، شستشوی مغزی می‌دهند. علاوه‌برآن، آنها چهره‌ی واقعی این افراد را شناخته و با دلیل آرزوی آنها برای فدا کردن جانشان در راه هدفی – که درکی از آن ندارند – به خوبی آشنا خواهند شد.

همچنین، باید خاطرنشان کنیم که گروه‌های تروریستی بین‌المللی مانند القاعده، داعش و حزب‌التحریر در جذب افرادی از گروه‌های به حاشیه رانده شده در غرب – که بسیاری از آنها اکنون به اسلام گرویده‌اند – خیلی موفق بوده‌اند. نسخه‌ی انگلیسی کتاب پاسبان با نام نگهبان[۱] می‌تواند به همان اندازه‌ی نسخه‌ی اصلی در پاکستان، و به عنوان یک مقابله‌ی فوری با نوع تبلیغات تروریستی‌ای که این کودکان احتمالاً‌ با آن روبرو هستند و همچنین یک مقاومت فرهنگی درونی در برابر افراط‌گرایی خشونت‌بار مفید واقع شود.

 

چندی بعد قرار است جلد دوم کتاب نیز منتشر شود. آیا ممکن است چشم‌اندازی از فرآیند خلق اثر در گروه خود به ما بدهید؟ مثلاً آیا ابتدا بر روی یک داستان کلی کار می‌شود؟ آیا خط سیر داستان قبل از اتودهای اولیه نهایی می‌شود؟ طراحی شخصیت‌ها چه زمانی صورت می‌گیرد؟ و….

ابتدا خط داستانی استخراج می‌شود؛ که فرآیندی است زیر نظر مصطفی حسنین، مدیرعامل و مؤسس سی. اف. ایکس. کمیکز و خالق مجموعه‌ی پاسبان. سه جلد اول این داستان مصور عملاً از دل یک خط داستانی استخراج شده و من نمایش‌نامه را برای هر سه اثر به صورت یکجا نوشتم. این موضوع به تیم خلق اثر کمک می‌کند که بدانند مسیر کلی قصه به کجا کشیده و داستان هر شخصیت به چه شکل در خواهد آمد. علاوه بر این، پس‌زمینه‌ها، ترکیب حس صحنه‌ها و طراحی شخصیت‌ها هم در این فاز توسعه می‌یابند. در حال حاضر، ما هر سه جلد کتاب را پیش از موعد مقرر برای چاپ به زبان اردو آماده کرده‌ایم که به صورت مجانی بین ۵۰۰۰ دانش‌آموز مدارس دولتی توزیع شد. ما برای کاربران اپلیکیشن سی. اف. ایکس. کمیکز هم از هشتم ماه جولای سال جاری محتواهای جدید را هر دو هفته یک‌بار منتشر می‌کنیم؛ زیرا می‌خواهیم که با ارائه‌ی هر نسخه‌ی جدید اعتبار و تعهد خود را بالاتر ببریم. همچنین، برای تبدیل هر قاب از پی‌نمای چاپ شده به صدها نسخه‌ و اندازه‌ی مورد نیاز برای سازگاری با دستگاه‌های اندرویدی در سراسر جهان – مخصوصاً دستگاه‌های تلفن همراه ارزان‌تر – باید کار بسیار زیادی صورت گیرد.

 

مصطفی حسنین، مدیرعامل و مؤسس سی. اف. ایکس. کمیکز

چرا از حروف جایگزین تیره برای شخصیت شوم خرم[۲] (و نه خود صالح) در گروه صالح استفاده شده است؟

شخصیت خرم، عنصری بسیار کلیدی برای پیش‌برد داستان است؛ شخصیتی است که مخاطبین داخلی و خارجی با آن ارتباط برقرار می‌کنند. یک تفاوت اساسی وجود دارد بین عضوگیری گروه‌های تروریستی در دهه‌های ۸۰، ۹۰ و سال‌های دهه‌ی اول هزاره‌ی جدید میلادی با زمان حاضر، تأثیر جنگ بر روی ترور و به خصوص اثر جنگ‌افزارهایی از نوع پهپاد [پرنده‌های بدون سرنشین – م]. در حال حاضر، حملات پرنده‌های بدون سرنشین و همچنین حملات هوایی در پاکستان و بسیاری دیگر از کشورهای اسلامی بر اساس شناسایی‌های غیرقابل اعتماد صورت گرفته و خسارت‌های جانبی بسیار سنگینی به همراه دارد که عمدتاً برای گمراه کردن رسانه‌ها تحت عنوان «حملات مخالفین مسلح» معرفی می‌شوند.

این موضوع باعث جذب وسیع کسانی مانند خرم شد؛ که پیوستن او هیچ ارتباطی با اسلام،‌ ایدئولوژی و یا هیچ چیز دیگری – به جز انتقام و عصبانیت محض به خاطر از دست دادن عزیزانش در حملات نیروهای خارجی و خشونت بی‌دلیل – نداشت. اساساً این‌ها جنگاوران و یا بمب‌گذارانی انتحاری هستند که برای گروه‌های تروریستی مثل یک هدیه بی‌زحمت به دست می‌آیند. ما نمی‌توانیم با استفاده از تفنگ و یا داستان – همان‌گونه که برای مقابله با عناصر بداندیشی مانند صالح و یا افراد معصومی ماند عاصم و منیر استفاده می‌شود – با این‌گونه افراد هم به نبرد برخیزیم. استفاده از حروف تیره به معنای نشان‌دار کردن این شخصیت نزد مخاطبین است. ما می‌خواهیم که آنها داستان او را با علاقه‌ی ویژه‌‌تری دنبال کنند. زیرا هر دو جامعه‌ی مسلمانان و غربی‌ها باید به خاطر خلق چنین افرادی سرزنش شوند. وقتی شخصی هیچ چیز نداشته باشد، نه خانه‌ای برای بازگشت و نه عضو زنده‌ای در خانواده‌اش، باید راهی برای هم‌دلی یافته و او را پیش از آن که با عصبانیتش هرچیزی را که سر راهش قرار می‌گیرد نابود کند، به دامان اجتماع برگردانیم.

——————–

[۱] The Guardian

[۲] Khurram

——————–

مطالب مرتبط:

۱- کانال تلگرام خانه پی‌نما ایران

۲– صفحه اینستاگرام خانه پی نمای ایران

 

اشتراک گذاری :


آخرین اخبار