اما حکایت سفر این کتاب مقدس به امپراتوری بریتانیا هم شنیدنی است؛ چراکه سفر آسانی نبوده و در این میان ممنوعیت رواج این کتاب مقدس، به آتشکشیدن نسخههای قرآن و اهانت به کلام وحی و حتی ایجاد شک و شبههافکنی پیرامون آیات الهی همه و همه رویدادهایی است که در گذر زمان برای این کتاب مقدس ایجاد شده تا به امروز که جزء لاینفکی از زندگی برخی بریتانیائیها شده است.
سال ۶۵۶ میلادی؛ نگارش قرآن
در زمان خلافت عثمان بنعفان، سومین خلیفه راشدین در نتیجه تفاوت لهجههای عربی، در قرائت برخی آیات قرآن اختلافاتی مشاهده شد. لذا عثمان، به نگارش قرآن به لهجه قریش دستور داد و نسخههایی از این قرآن دستنویس را به مناطق مختلفی چون مکه، بصره، کوفه، شام، بحرین و یمن ارسال کرد که این قرآن به «مصحف عثمان» مشهور است. طی گذشت ۱۰۰ سال نسخهای از این مصحف به سرزمینهای دیگر از جمله چین و هند در شرق و اسپانیا در غرب هم رسید.
سال ۱۰۰۰ میلادی؛ طلوع هنر قرآننویسی
در طی دو قرن ۱۰ و ۱۱ میلادی هنر قرآننویسی بهعنوان یکی از اشکال نشر رونق گرفت. با شکوفایی هنر کتابت خط عربی و نقش و نگارهای تزئینی برای حاشیه صفحات، خط عربی پیشرفت چشمگیری یافت و در زمینه شکل و اندازه حروف نیز تغییراتی پیدا کرد و زیباتر شد. به مرور نقش و نگارهای تزئینی حواشی صفحات نیز به عنوان بخشی از هنر کتابت قرآن و خط عربی در امر نگارش، مرسوم شد.
سال ۱۰۹۵ میلادی؛ نبردهای صلیبی
در سال ۱۰۹۵ میلادی پاپ اوروبان دوم اعلام کرد که ممالک مسیحی، مهم و مقدس هستند که در واقع مطالبهای برای بازپس گرفتن اراضی مقدس فلسطین از دست مسلمانان بود. از همین زمان نبردهای صلیبی که در ادامه جنگهای ۲۰۰ ساله بود، آغاز شد. در نتیجه نبردهای صلیبی، اروپاییها با فرهنگ و تمدن اسلام از نزدیک برخورد کردند و برخی از آنها عربی را یاد گرفتند و برخی آداب و رسوم و سنتهای اسلامی از جمله استعمال عطر را هم آموختند؛ همچنین بهواسطه همین جنگها بود که بسیاری از لغات عربی مثل الکل، جبر، خوارزم و … به زبانهای اروپایی وارد شد.
سال ۱۵۳۷ میلادی؛ چاپ نخستین نسخه قرآن
چاپ قرآن از آغاز سده پانزدهم میلادى شروع شد، اما در بیرون از قلمرو عربى اسلامی. نخستین نسخه از قرآن کریم در سال ۱۵۳۷ میلادی در شهر بندقیه(ونیز کنونی) در ایتالیا به چاپ رسید. تاجران ونیزی با فروش این نسخههای قرآن به ترکهای عثمانی که نزدیکترین روابط تجاری را با بندقیه داشتند، این نسخهها را بخشی از معاملات مهم خود میدانستند و در این میان نسخههایی از قرآنهای چاپی به علما و پژوهشگران مسیحی در دانشگاههای اروپایی فروخته میشد. اما بیشتر مسلمانان با ایده چاپ قرآن مخالف بودند و نسخههای خطی در نظر آنها اهمیت بیشتری داشت؛ چراکه همواره نسخههای چاپی را در معرض خطر اشتباه چاپی میدانستند. این درحالی بود که مسیحیان نیز با انتشار نسخههای قرآن مخالف بودند و لذا پاپ پولس، رهبر دینی مسیحیان را بر آن داشت تا از ترس تبلیغ اسلام و آموزههای قرآنی که آن را بدعت تلقی میکرد، دستور دهد که تمام این نسخههای چاپی جمعآوری و سوزانده شوند.
سال ۱۵۸۸ میلادی؛ دشمنی با قرآن در عصر ملکه الیزابت
تجارت در بریتانیا و کشورهای اسلامی در دریای مدیترانه در قرن ۱۶ میلادی رونق گرفت. بسیاری از دریانوردان و تاجران بریتانیایی در نتیجه تعامل و ارتباط با مسلمانان به دین اسلام گرویدند. این مسئله نگرانی ملکه الیزابت اول را برانگیخت. در همین زمان بود که ترکهای عثمانی نیز که سواحل دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس را غارت کرده بودند، به سواحل غربی بریتانیا در سال ۱۶۲۵ دست یافتند و شروع به تاراج این سواحل نمودند در عین حال فضا علیه اسلام و مسلمانان بود و درگیریهای لفظی و انتقاد از اسلام به اوج خود رسید. این مقوله حتی در نمایشنامه «تیمور لنگ» اثر «کریتستوفر مارلو» در سال ۱۵۸۸ نیز منعکس شد. او به خود اجازه داد تا گستاخانه علیه پیامبر اکرم(ص) فحاشی کرده و نسخهای از قرآن را روی صحنه تئاتر به آتش بکشد.
سال ۱۶۳۶ میلادی؛ اولین خاورشناسی در بریتانیا
اهتمام به پژوهش درباره اسلام طی قرن ۱۲ میلادی افزایش یافت و دانشگاه آکسفورد به همین منظور کرسی ویژهای را به بررسی زبان عربی اختصاص داد تا «ادوارد پوکوک» در این باره به تحقیق مشغول شود. پوکوک نخستین عربشناس یا به تعبیری دیگر خاورشناس بریتانیایی است. او معتقد بود اطلاعات موجود از آموزههای قرآنی و نیز پژوهشهای پیشین مسیحیان از اسلام بهدلیل اینکه مبتنی بر ترجمههای اشتباه از قرآن بوده است، تصویری صحیح از اسلام ارائه نمیدهند. لذا خواستار پژوهشهای عقلانی و تاریخی واقعی از اسلام بود. او همچنین به «جان لاک»، فیلسوف مشهور بریتانیایی، زبان عربی را آموزش داد.
سال ۱۷۳۴ میلادی؛ ارائه نخستین ترجمه انگلیسی از قرآن کریم
نخستین ترجمه کامل از قرآن کریم به زبان انگلیسی توسط جرج سِیل که خاورشناس و وکیل دعاوی شهر کنت بود، صورت گرفت. سیل قرآن را مستقیماً از عربی به انگلیسی ترجمه کرد. این ترجمه گرچه ایراداتی داشت اما بهشدت اثرگذار بود. تا آن زمان قرآن کریم از نظر مسیحیان بدعت در دین تلقی میشد اما جرج سیل با ارائه این برگردان از قرآن کریم، تا حدود زیادی اصالت قرآن را با هدف تکوین نقدی مبتنی بر پایههای علمی قرآن و اسلام به مسیحیان شناساند.
سال ۱۷۳۸ میلادی؛ قرآن در صحن دادگاهها
با گسترش امپراتوری بریتانیا در جهان، این سرزمین باید تعامل خود را با بسیاری از ادیان ملل تحت سیطره حفظ میکرد. غیر مسیحیان به مثابه کافران تلقی میشدند و سوگند آنها به کتاب مقدس در صحن دادگاه ممنوع بود. اما در سال ۱۷۳۸ میلادی زمانی که فردی مراکشیتبار و مسلمان درباره پروندهای در دادگاه حاضر شد تا علیه حاکم جبلالطارق(شهری واقع در جنوب اسپانیا تحت سیطره بریتانیای کنونی) شهادت دهد، قاضی به او اجازه داد تا به قرآن بهعنوان کتاب مقدس مسلمانان سوگند یاد کند. پس از آن ۲۴۰ سال طول کشید تا جایگاه قرآن در دادگاههای بریتانیا با انجیل، کتاب مقدس مسیحیان بر طبق قانون قسم در سال ۱۹۷۸ میلادی برابر شود.
سال ۱۸۸۹ میلادی؛ انتشار اسلام
با گشوده شدن دروازههای بریتانیا به روی فرهنگهای مختلف، اهتمام به پژوهش درباره اسلام و قرآن افزایش یافت. در سال ۱۸۶۹ میلادی «لرد استنلی»، نخستین بریتانیایی به اسلام گروید تا بدین ترتیب نخستین عضو مسلمان مجلس لردها باشد. پس از آن با گذشت ۲۰ سال، «ویلیام هنری کوئیلیام»، که یک وکیل بود، اندیشکده مسلمانان لیورپول را افتتاح و تلاش کرد تا ۶۰۰ بریتانیایی به اسلام مشرف شوند. همچنین کوئیلیام سعی کرد تا ترجمهای صحیح از قرآن ارائه داده و ایراداتی را که ترجمه قرآن جرج سِیل داشت، تصحیح کند. وی این ترجمه را همچنین بهصورت سریالی در هفتهنامه «الهلال» منتشر کرد. در سال ۱۸۸۹ میلادی نیز نخستین ساختمان بهعنوان مسجد در شهر «ووکینگ» دربهای خود را به روی نمازگزاران مسلمان گشود.
سال ۱۹۱۴ میلادی؛ جنگ جهانی اول
در اثنای جنگ جهانی اول بیش از ۵۰۰ هزار نیروی نظامی از هند وارد ارتش شد که گفته میشود، بیش از یک چهارم آنها مسلمان بودند. این گروه نظامیان هندی در حمله سرزمینهای واقع در بینالنهرین در عراق ضد حکومت عثمانی وارد جنگ شدند. ارتش بریتانیا معتقد به احترام به آموزههای دینی و آداب و رسوم هندی بود و کتیبههای آموزشی ارتش بریتانیا نیز بر احترام به تمام سنتها و آموزشهای دینی ارتش هند تأکید داشت و این ایده که هیچ عملی شایسته نیست با امور دینی و نص مقدس ادیان مخالفت کند، حکمفرما بود.
سال ۱۹۳۰ میلادی؛ ترجمه انگلیسی قرآنی که همه چیز را تغییر داد
تغییر دیدگاه و طرز تفکر جامعه بریتانیا درباره قرآن مربوط به رماننویس مشهور بریتانیایی یعنی «محمد مارمادوک پیکتال» است که به اسلام مشرف شد. مارمادوک به دلیل سفرهای زیادی که به کشورهای مشرقزمین داشت، برای زبان عربی اهتمام ویژهای قائل بود. او نسخه قرآن پادشاه مصر را که در سال ۱۹۲۴ میلادی به چاپ رسیده بود، مستقیماً از عربی به انگلیسی برگرداند و این ترجمه پیکتال تأثیر زیادی بر ترجمه یوسف علی داشت. ترجمه انگلیسی یوسف علی در حال حاضر بیشترین انتشار را دارد.
سال ۱۹۳۵ میلادی؛ نخستین طنین صوت قرآن در رادیو بریتانیا
در تاریخ ششم اکتبر سال ۱۹۳۵ صوت تلاوت قرآن کریم برای نخستینبار در شورای رادیو بریتانیا در برنامهای با نام «ابوالهول» پخش شد. ضبط این صوت قرآن در قاهره به صدای استاد شیخ محمد رفعت که یکی از مشهورترین قاریان قرآن جهان اسلام تا به امروز است، انجام گرفت. این نخستینبار بود که بیشتر بریتانیاییها صوت قرآن کریم را بهصورت مستقیم میشنیدند.
سال ۱۹۴۱ میلادی؛ گشایش نخستین مرکز اسلامی در لندن
در اثنای جنگ جهانی دوم، وینستون چرچیل، نخستوزیر بریتانیا، طرح تأسیس مرکز و مسجد اسلامی لندن را به تصویب رساند. این اقدام در سپاس از نظامیان مسلمان هندی صورت گرفت که بسیاری از آنها در جریان دفاع از امپراتوری بریتانیا در خلال جنگ کشته شده بودند. با آغاز سال ۱۹۴۴ میلادی شورای اداری مسجد، تشکیل و با حضور پادشاه جرج پنجم بهطور رسمی معرفی شد. اما ۳۰ سال طول کشید تا کار برای ساخت مسجد آغاز شود. افتتاحیه رسمی مسجد در سال ۱۹۷۸ میلادی انجام شد و طراحی این مکان به واسطه «فردریک جیبِرد»، معمار معروف انجام شد. مسجد مرکزی لندن که مسجد «ریجنت پارک» نام دارد؛ ظرفیت پنج هزار نمازگزار را دارد و دارای یک کتابخانه بزرگ و مرکز فرهنگی است.
سال ۱۹۷۶ میلادی؛ نخستین جشنواره جهان اسلام
در سال ۱۹۷۶، ملکه الیزابت دوم، نخستین جشنواره جهان اسلام در لندن را که یکی از بزرگترین مراسم فرهنگی و میراث اسلامی در بریتانیا در آن زمان بهشمار میرفت، افتتاح کرد. این جشنواره نمایی از میراث غنی اسلام را در بسیاری از موزهها و نمایشگاههای بریتانیا به عرضه گذاشت و بهواسطه این جشنواره، بیش از ۱۴۰ نسخه قرآن که مراحل و عصرهای مختلف اسلام را حکایت میکرد؛ در کتابخانه پادشاهی داخل موزه بریتانیا به نمایش درآمد.
سال ۱۹۹۷ میلادی؛ قرآن در مجلس عوام
در جریان انتخابات سراسری سال ۱۹۹۷ محمد سرور، بهعنوان نخستین نماینده مسلمان حزب کارگر در مجلس عوام بریتانیا انتخاب شد. برحسب قانون مصوب در سال ۱۹۷۸ میلادی سرور با حضور در مجلس دست خود را بر روی نسخه قرآن گذاشت و بدان سوگند یاد کرد.
در نهایت در انتخابات سال ۲۰۱۵ میلادی، ۱۳ نماینده مسلمان عضو مجلس عوام بریتانیا شدند.
محمد سرور؛ نماینده مسلمان مجلس عوام
سال ۲۰۱۵ میلادی؛ کشف قدیمیترین نسخه خطی قرآن
در ۲۱ ژوئیه سال ۲۰۱۵، دانشگاه بیرمنگام اعلام کرد که نتیجه معاینه با رادیو کربن بر روی نسخه خطی کهن قرآن نشان میدهد که تاریخ کتابت این دو صفحه اگر قدیمیتر نباشند؛ حداقل متعلق به سال ۶۴۵ میلادی است. قبل از انجام این آزمایش برای تعیین زمان کتابت آنها، این دو نسخه خطی در کتابخانه دانشگاهی به مدت یک قرن نگهداری میشد. این اکتشاف جدید بر باور و اعتقاد مسلمانان به اینکه قرآن کریم در زمان حیات رسول اکرم(ﷺ) گردآوری شده و پس از رحلت ایشان در زمان ابوبکر و عثمان جمع و نگارش شده است، صحه گذاشت.
نسخه خطی قرآن متعلق به سال ۶۴۵ میلادی که در کتابخانه دانشگاه بیرمنگام نگهداری میشود