تاریخ انتشار :

ایتالیا

اسلام در ایتالیا

مهاجرت مسلمانان به ایتالیا از اواخر دهه هشتاد آغاز شد و در زمانی کوتاه موجب تشکیل حمعیتی گردید که در اواخر قرن بیستم بر اساس آمارهای ارائه شده به یک میلیون نفر رسید . از این تعداد حدود پنجاه هزار نفر مسلمانان ایتالیایی الاصل یا مسلمان مهاجر با تابعیت ایتالیایی هستند.

به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان )  پدیده مهاجرت در ایتالیا با کشورهای پر سابقه تری مانند فرانسه و انگلیس بسیار تفاوت دارد زیرا در این کشورها توانسته اند تقابل بین فرهنگ غربی و تمدن اسلامی را طی گذشت دهه ها و قرن ها کاهش دهند.
مهاجرین در این کشورها و مناطق تحت سلطه آنها مستقر گردیده اند و اکثر آنها توانسته اند شناخت کمابیش عمیقی از کشور میزبان حاصل نمایند، شبیه به این موضوع برای کشورهای میزبان نیز اتفاق افتاده، به عبارتی این کشورها یا به صورت مستقیم از طریق حضور مهاجرین مسلمان در کشورشان و یا به صورت غیر مستقیم از طریق تقابل و تعامل فرهنگی دراز مدت در کشورهای تحت سلطه خود توانسته اند شناخت عمیقی از اسلام و مردم مسلمان به دست آورند.
اما خلاف این موضوع برای ایتالیا صدق می کند، زیرا در ایتالیا وضعیتی کاملا متفاوت به وجود آمد که به هیچ وجه در چارچوب تشریح شده برای فرانسه و انگلیس نمی گنجد.  از طرفی در کشوری همچون ایتالیا که خواستگاه قدیمی کاتولیک است، رقابت با اسلام به صورتی جدی مشاهده می شود.
اما بر خلاف آنچه در کشورهای دیگر غربی مشاهده می گردد، می توان گفت در ایتالیا حداقل از نظر حقوقی زمینه مساعدتری در قانون اساسی برای به رسمیت شناختن جمعیت اسلامی در چارچوب نظام ملی وجود دارد.
دولت در ایتالیا به صورت نسبی غیر مذهبی است و بدیهی است این عامل نسبیت از دیدگاه مذهبی مثبت ارزیابی می شود. تجربیات فرانسه به وضوح نشان می دهد زمانی که یک نظام حقوقی بر اساس این اعتقاد شکل بگیرد که زندگی مذهبی شهروندان از زندگی اجتماعی و مدنی جدا و بیگانه است، چه مسائل و مشکلاتی به دنبال خواهد داشت.
در ایتالیا ، پیمان های منعقد شده در رم در سال ۱۹۲۹ م. مقدمات رابطه ای فعال بین حکومت و مکاتب مذهبی را فراهم آورد. این مقدمات را که نتیجه پیمان های مذکور می باشد به خوبی در متن قانون اساسی گنجانیده اند و در زمان تنظیم آن با دوراندیشی فوق العاده ای این اصل را علاوه بر واتیکان برای دیگر مذاهب نیز محفوظ داشته اند. بدین ترتیب سیستم فعلی توافقنامه های مذهبی در ایتالیا ترسیم شد.

جا دارد مضمون ماده ۸ قانون اساسی ایتالیا را که در این رابطه می باشد، مورد توجه قرار داد:
ماده ۸ ) تمامی مکاتب مذهبی در مقابل قانون به صورت یکسان آزاد هستند و علاوه بر مذهب کاتولیک دیگر مذاهب نیز این حق را دارا می باشند تا بر اساس اساسنامه خود، تشکیلات به وجود آورند و این امر در صورتی قابل پذیرش است که اساسنامه آنها با نظام حقوقی ایتالیا در تضاد نباشد.
رابطه این تشکیلات مذهبی با دولت ایتالیا از طریق قانون و بر اساس تفاهم نامه ای بین نمایندگان مذاهب با دولت تنظیم می گردد.

تا به امروز تنها نهاد اسلامی “ CICI” (مرکز اسلامی فرهنگی ایتالیا) در سال ۱۹۷۴ از سوی ریاست جمهوری ایتالیا به عنوان نهاد مذهبی پذیرفته شده و لازم به ذکر است این نهاد بانی ساخت مسجد رم شده است که کار ساخت مسجد پس از بیست سال یعنی در سال ۱۹۹۵ خاتمه یافت.
پذیرش از سوی رئیس جمهور شرط لازم برای عقد تفاهم نامه است ولی کافی نیست، زیرا نهاد تشکیل یافته باید نماینده پیروان ایتالیایی آن مذهب باشد، بنابر این “CICI ” نمی تواند با دولت ایتالیا تفاهم نامه امضا نماید. یا حداقل به تنهایی نمی تواند این کار را انجام دهد. در شورای اجرایی این نهاد تقریبا اکثر سفرای کشورهای اسلامی حضور دارند و این سفرا چون ایتالیایی نیستند، نمی توانند قرارداد حقوقی در سطح ملی امضا نمایند.
برای فایق آمدن بر این مانع ، “CO.RE.IS” (جمعیت مذهبی اسلامی ایتالیایی) که قبلا در سال ۱۹۶۶ با عهدنامه ای مشخص، عملی ترین پیشنهادی را که تاکنون از سوی جمعیت های مختلف ایتالیایی مطرح شده است، ارائه نموده بود، درخواست به رسمیت شناختن تفاهم نامه خود را به عنوان اولین نهاد اسلامی نماینده ایتالیایی های مسلمان تقدیم ریاست جمهور ایتالیا نمود که پس از تایید ریاست جمهوری، تفاهم نامه جمعیت در ابتدای سال ۲۰۰۲ م. به امضای دولت ایتالیا نیز رسید.

مهمترین سازمان های اسلامی در ایتالیا
U.I.C (اتحادیه اسلامی در غرب)
U.I.C اولین سازمان اسلامی است که در ایتالیا در سال ۱۹۴۷ م. تشکیل شد، علاوه بر این تا سال ۱۹۶۵ تنها نهاد اسلامی حاضر در ایتالیا بود. اولین رئیس این سازمان دکتر Mentor Ciku Gropa ، شهروند ایتالیایی و آلبانی الاصل بود.
فعالیت آقای Ciku و همکارانش منجر به تشکیل اعضای موسس C.I.C.I گردید. U.I.C تا چند سال پیش با نام “آکادمی فرهنگ اسلامی” نشریه “اسلام ، تاریخ و تمدن” را منتشر می کرد و از سال ۱۹۸۲ تنها مدرسه زبان عربی و تمدن اسلامی را اداره می نمود. این مدرسه (واقع در شهر رم) تا امروز از سوی وزارت آموزش و پرورش ایتالیا به رسمیت شناخته می شود.
U.I.C از سال ۱۹۷۲ تدریجاً مسئولیت نمایندگی W.I.C.S در ایتالیا را به عهده گرفت. این نمایندگی تا سال ۱۹۹۲ م. یعنی سال امضای توافق نامه W.I.C.S با CO.RE.IS (جمعیت مذهبی اسلامی ایتالیایی)ادامه یافت و سپس نمایندگی W.I.C.S در ایتالیا به CO.RE.IS واگذار گردید و CO.RE.IS به عنوان نماینده مسلمانان ایتالیا در مجمع اعضای W.I.C.S عضویت یافت.
W.I.C.S در تریپولی (لیبی) در سال ۱۹۷۲ تاسیس شد. هدف این سازمان پیروی از اسلام بر اساس تامل و تعمق در مبانی اصول آن و مساعدت در آموزش و تربیت خبرگان مذهبی، انتشار متون اسلامی، سازماندهی همایش های بین المللی در زمینه های علمی و جوانان در جهان است.
این سازمان در حال حاضر شامل ۲۵۰ نهاد اسلامی است و در بیش از ۸۰ کشور از تمام قاره ها نماینده دارد و در سازمان ملل نیز نقش ناظر در مسائل اسلامی را بر عهده گرفته است.
دبیر کل W.I.C.S ، محمد احمد شریف است. فعالیت های این سازمان جهت حمایت از اقلیت های اسلامی در کشورهای مختلف جهان از جمله ایتالیا بر مبانی زیر استوار می باشد :
– تلاش برای دستیابی به یک همخوانی حقوقی که تعادل لازم جهت معرفی مذهب اسلام در چارچوب قوانین کشوری را تضمین نماید.
– حمایت از نمایندگان و جمعیت های اسلامی که اعضای آن متولد و شهروند کشور میزبان و آگاه به قوانین و فرهنگ محلی بوده و در رابطه با عقد توافقنامه با دولت به عنوان واسطه عمل نمایند.
– حمایت از تمامی جمعیت های اسلامی و نمایندگان آن به شرطی که به هیچ یک از سازمان ها و جنبش های ایدئولوژیکی مشوق سوء استفاده خشن از مذهب و خودکامگی سیاسی وابسته نباشند.

C.I.C.I (مرکز اسلامی فرهنگی ایتالیا)
C.I.C.I در سال ۱۹۶۶ م. در قالب انجمنی در شهر رم تحت عنوان “مرکز فرهنگی اسلامی” و با هدف ارائه کمک های فرهنگی و اجتماعی به مسلمانان مقیم تاسیس شد.
افزایش تعداد مسلمانان موجب گردید ضرورت ساخت یک مسجد در رم احساس شود، در سال ۱۹۷۳ به توصیه شورای سفرای عربی و اسلامی آکرودیته در ایتالیا و واتیکان، پادشاه عربستان نسبت به کسب موافقت و مشارکت دولت ایتالیا برای نیل به هدف مذکور فعال شد. بدین ترتیب در منطقه ای در شهر رم به نام Monte Antenne ، در زمینی که از سوی شهرداری رم اهدا گردید، پروژه ساخت یک مجتمع فرهنگی زیر نظر آرشیتکت Paolo Porteghesi و دیگر مهندسین تهیه شد.
این مجتمع که رسما در سال ۱۹۹۵ افتتاح گردید، دارای سالنی به گنجایش بیش از دو هزار نفر بوده و بزرگ ترین مسجد اروپا می باشد، این مجتمع دارای نمازخانه برای استفاده روزمره، کتابخانه متون فرهنگ اسلامی، موزه تاریخی، مدرسه عربی سالن همایش، دفاتر اداری و یک بخش دیگر برای اقامت پرسنل مسجد می باشد. بخش اعظم هزینه ساخت این مسجد که رسما ۶۰ میلیارد لیر ایتالیا (معادل تقریبی ۳۰ میلیون دلار) اعلام شده توسط عربستان سعودی پرداخت شده است. علاوه بر کمک های خصوصی و شخصی، کمک قابل توجهی نیز از سوی کشورهای مراکش، عراق و لیبی صورت پذیرفته است.
زیبایی معماری ساخت این مجتمع، باغچه های وسیع و طرح زیبای آنها که بناهای موجود را محصور می کند، موجب گردیده است که این مجتمع به یک مرکز توریستی مبدل شود.
از طرفی این مرکز تنها نهاد اسلامی است که دارای دفتر و پرسنل حقوقی می باشد که طی مصوبه پارلمان به شماره D.P.R. مورخ ۲۱ دسامبر ۱۹۷۴ رسما فعالیت دارد. طی همین مصوبه اساسنامه مرکز “مرکز اسلامی فرهنگی ایتالیا” نیز به طور کامل تایید گردید.
اهداف این نهاد که در ماده ۲ اساسنامه ذکر شده اند، عبارتند از :
– کمک و تشویق به ایجاد شناخت بهتر از دین اسلام
– توسعه روابط بین مسلمانان و مسیحیان
– کمک به اعضای مرکز در فعالیت های اجتماعی و مردم دوستانه مسلمانان در ایتالیا
– جست و جو برای دستیابی امکانات برای مرکز
شورای اداری مرکز ۱۵ عضو دارد، این اعضا به صورت چرخشی از بین ۲۸ سفیر کشورهای عربی و اسلامی آکرودیته نزد دولت ایتالیا و واتیکان انتخاب می شوند و سفیر عربستان نیز به طور مستمر در این شورا حضور دارد.
به عقیده بسیاری از ناظرین، حضور عربستان بر حضور مراکش در این مرکز پیشی گرفته است. این تسلط موجب گردیده که مرکز در عقد قرارداد با سازمان های اسلامی کمتر فعالیت داشته و در مقابل بیشتر به فکر مساعدت به اتحادیه U.C.O.I.I باشد ، نامی که تحت لوای آن اخوان المسلمین در ایتالیا حضور دارند.
آنها در حقیقت وابسته به “لیگ اسلامی جهان – رباط” بوده و به دنبال همین مساعدت ها در سال ۲۰۰۰ م. تحت عنوان “شورای اسلامی در ایتالیا” شکل گرفته اند.

CO.RE.IS (جمعیت مذهبی اسلامی ایتالیایی)
CO.RE.IS در سال ۱۹۹۳ در میلان زیر نظر “شیخ عبدالوحید پالاویچینی” تحت عنوان A.I.I.I (انجمن بین المللی برای اطلاعات اسلامی) فعالیت خود را آغاز نمود.
هدف از تشکیل A.I.I.I تشویق و کمک به ابتکارات و فعالیت هایی بود که به شناخت اسلام در اروپا کمک می کرد، به صورتی که این کمک بدون هیچ پیش داوری فرهنگی و سیاسی صورت گرفته باشد. این انجمن سالانه ده ها مورد خدمات فرهنگی و مردمی انجام می دهد و همین خدمات این انجمن را مطرح گردانید.
A.I.I.I در آغاز فعالیت بیشتر حول محور معنویات و تفکر در اسلام و حضور در گفت و گوی بین ادیان حرکت می کرد.
احساس نیاز به تضمین حضور نهاد اسلامی به عنوان نماینده مسلمانان نزد دولت ایتالیا و اهمیت حمایت از ضرورت های مذهبی مسلمانان موجب گردید در سال ۱۹۹۷ A.I.I.I از انجمن به یک سازمان مذهبی با اساسنامه مدون و با نام جدید CO.RE.IS تغییر شکل دهد.
در همین سال CO.RE.IS پیش نویس تفاهم نامه ای را برای امضای میان مسلمانان و دولت ایتالیا تهیه و آن را به دولت این کشور پیشنهاد کرد، سپس توافقنامه ای دو جانبه را با ISESOO به امضا رسانید و از فوریه سال ۱۹۹۸ در “ کمیسیون ملی روابط بین فرهنگی وزارت آموزش و پرورش ایتالیا” شرکت می کند. این سازمان کمیته ای از مدرسین مسلمان ایتالیایی الاصل تشکیل داده که این کمیته برای معلمین ایتالیایی در کل ایتالیا، کارگاه آموزشی جهت تدریس بهتر دانش آموزان مسلمان ترتیب می دهد، سپس به عقد قرارداد همکاری با دانشگاه “الازهر ” قاهره دست می یابد.
در سال ۱۹۹۹ در شورای اجرایی “کمیته میراث و مفاخر فرهنگ حوزه مدیترانه وزارت فرهنگ ایتالیا ” مشارکت یافت، با دانشگاه دوم ناپل (Federico II) قرارداد همکاری امضا کرد. در همین سال از CO.RE.IS جهت عضویت در دبیرخانه کل WIPL (World Islamic People’s Leadership) و مجمع عمومی WICS دعوت شد.
CO.RE.IS با داشتن مراکز متعدد نمایندگی در ده استان ایتالیا از نظر حضور علمای اسلامی، یکی از غنی ترین نهادهای اسلامی ایتالیا است. CO.RE.IS همچنین نظارت بر مساجد این ده استان ایتالیا از جمله مسجدAgrigento را به عهده دارد.
CO.RE.IS در فرانسه نیز  توسط موسسه I.H.E.I Institut des Hautes Etudes Islamiques حضور دارد و فصلنامه Cahiers را منتشر می کند و در شورای ملی وزارت کشور فرانسه به عنوان سازمانی اسلامی شرکت دارد. ضمنا CO.RE.IS با کمک مالی WIPL توانسته است در نزدیکی مرکز خود در شهر میلان ، مسجدی به نام الوحید تاسیس و افتتاح نماید. این مسجد دارای یک مرکز اسناد اسلامی است. در ماه اکتبر سال ۲۰۰۰ م. حضور رسمی مسجد مذکور با رای مثبت تمامی اعضای “کمیسیون مهاجرت ” شورای شهرداری میلان تصویب شد.
حاج یحیی یالاویچینی (فرزند شیخ عبدالوحید یالاویچینی) امام مسجد الوحید میلان اخیرا به عضویت شورای اداری C.I.C.I مسجد رم در آمده است.
در سال ۲۰۰۰ م CO.RE.IS رسما درخواست خود را به عنوان نهاد اخلاقی- مذهبی جهت به رسمیت شناخته شدن به وزارت کشور ایتالیا تسلیم نمود.
CO.RE.IS به عنوان یک سازمان ایتالیایی اسلامی با تکیه بر اصول ذیل، عقد تفاهم نامه با دولت ایتالیا را درخواست نموده است:
– آمادگی مذهبی و فکری اعضای سازمان
– اطمینان بخشی اجتماعی و سیاسی سازمان
– پیشنهاد معرفی آن اسلامی که کاملا با جامعه و نظام حقوقی ایتالیا همخوانی داشته باشد
– نفی هرگونه انحصار طلبی مذهبی، خودکامگی ایدئولوژیکی منشعب از اسلام و متاثر از جریان های سیاسی کشورهای خارجی

فعالیت های انتشاراتی CO.RE.IS
– درج مستمر و منظم مطالب اسلامی تحت عنوان اسلام در اروپا در ماهنامه الصداقه (نشریه رسمی اتحادیه کشورهای عربی در ایتالیا)
– اسلام و ایتالیا: پیرامون روابط با ایتالیا / به قلم شیخ عبدالوحید – ناشر Sintesi Editrics میلان ۱۹۹۶ م.
– تفاهم نامه بین جمهوری ایتالیا و جمعیت اسلامی در ایتالیا (تفاهم نامه پیشنهادی CO.RE.IS )
– اسلام فطری: پیرامون معنویات اسلامی / به قلم شیخ عبدالوحید
– به سوی سرزمین مقدس: پیرامون روابط با دیگر مذاهب / به قلم شیخ عبدالوحید
– اورشلیم، زوار، مقدسین و جنگجویان در دین الهی یهودیت

شیعیان در ایتالیا
شیعیان بومی ایتالیا دارای دو تشکل اصلی: “انجمن اهل البیت(ع)” به مدیریت عمار لویجی د مارتینو در شهر ناپل و “انجمن امام مهدی(عج)” در رم به مدیریت حسین مورلّی و مهدی آیلّو هستند. البته گروه دیگری نیز در شهر “تریسته” در شمال ایتالیا با عنوان “انجمن سلمان” بیشتر به فعالیت های مطالعاتی و ترجمه و چاپ آثار اسلامی، فعالیت های جسته و گریخته ای دارند.

اکبر قولی

خبرگزاری تقریب (TNA)

  http://taghribnews.com

اشتراک گذاری :


آخرین اخبار