تاریخ انتشار :

پروفسور «یحیی صنوبر لین سونگ»

قرآن پژوهی در چین رونق می گیرد

طی سال های اخیر در کشور چین تعداد دانشمندانی که به تحقیق در زمینه قرآن کریم مشغولند فزونی یافته است به ویژه این که روشنفکران بازنشسته، خود به تشکیل گروه تحقیقات آموزشی قرآن اقدام کرده اند.

پروفسور «یحیی صنوبر لین سونگ»

پروفسور «یحیی صنوبر لین سونگ»

پروفسور «یحیی صنوبر لین سونگ» مترجم منظوم قرآن کریم به زبان چینی است، با بیان این مطلب و ضمن ابراز خرسندی از افزایش محققان قرآنی در چین و نیز روشنفکران بازنشسته که تجربه هایشان از فهم قرآن را نوشته و در روزنامه ها و مجلات به چاپ می رسانند، گفت: این افراد نه تنها در مناطق مسلمان نشین بلکه در مناطق دیگر چین نیز اقدام به انتشار آثار و مقاله های خودمی کنند؛ برای مثال پروفسور «Jin wei de» که ساکن شهر «Nan jing » است نوشته های خود درمورد قرآن را گردآوری و به صورت آثار منتخب تألیف کرده است و یا «Meng jian qiu » که یک جلد حدوداً ۴۰۰ صفحه ای «یادداشت های خواندن قرآن» را منتشرکرد؛ در شهر «Fu sheng» استان «Liao ning» نیز می توان مقاله های افراد بازنشسته را در مطبوعات مشاهده کرد.

این مترجم و اندیشمند قرآنی در تکمیل سخنانش این گونه توضیح داد: گرچه تعداد مترجمان و یا قرآن پژوهان بسیار است ولی کسانی که به کار تحقیق منظم و برنامه ریزی شده قرآنی مشغول باشند اندک هستند؛ در قرن بیستم به جز ۱۴ نوع ترجمه قرآن به زبان چینی، ترجمه هایی به زبان های «اویغور»، «قزاق» و «قرقیزی» نیز به چاپ رسید یعنی درحال حاضر ۱۷ نوع ترجمه قرآن در چین وجود دارد اما از میان این ترجمه ها سه ترجمه از شهرت بیش تری برخوردار است که متعلق به «Ma jing peng »،« Ma zhonggang » و «li jing yuan» است.

وی همچنین تفاوت های موجود میان این ترجمه ها را چنین شرح داد: با بررسی ترجمه ها می بینیم که برخی بر ترجمه متن اصلی قرآن تأکیددارند و برخی دیگر به تفسیر آن؛ برای مثال «Ma zhong gang» اهل «Kun ming» بر تفسیر قرآن بر مبنای حدیث معتقد است و رجوع به احادیث برای ترجمه را کافی می داند درحالی که «Zhong chengqian» اعتقاد دارد نمی توان فقط از احادیث برای ترجمه و تفسیر قرآن استفاده کرد بلکه باید از نتایج تحقیقات علمی درباره قرآن که تاکنون به دست آمده نیز بهره مند شد.

موافقان و مخالفان تعدد ترجمه قرآن کریم در چین

پروفسور لین سونگ اندیشمندان مسلمان چین را به دو گروه تقسیم کرد: یک گروه موافق تعدد ترجمه هستند و معتقدند که هر چه ترجمه بیش تر باشد بهتر و مفیدتر است؛ آن ها بر این عقیده اند که قرآن سخن خداوند است که به زبان عربی نازل شده و هیچ ترجمه ای هرچند خوب را هم نمی توان با اصل متن برابر دانست، بنابراین باید با تلاش مستمر، به مرور زمان و همراه با تکامل دانش علمی بشر، آن را بهبود بخشید، بدین ترتیب هرچه درخواست برای ترجمه بیش تر باشد ترجمه های بهتری ارائه می شود و از میان این تعداد می توان بهترین را برگزید.

وی در همین راستا «Bai shou yi» مورخ معروف مسلمان چینی را جزو موافقین تعدد ترجمه ها دانست و افزود: «بای شو یی» معتقد است قرآن هرچه بیش تر ترجمه شود بهتراست چراکه به عقیده او انجیل نیز تاکنون چند صد بار ترجمه شده و بیش از صدها بار به چاپ رسیده است، اما ترجمه هایی که امروز از این کتاب مقدس روانه بازارمی شوند کیفیت بسیار بهتری نسبت به ترجمه های پیشین دارند.

مترجم چینی قرآن در ادامه، دیدگاه گروه دوم یعنی مخالفان تعدد ترجمه را چنین توصیف کرد: این عده معتقدند که در حال حاضر ترجمه های قرآن بسیار زیاد است و خوانندگان نمی توانند تمام آن ها را مطالعه کنند، پس چرا نیرو، انرژی و منابع مالی را هدردهیم؟ البته باید بگویم تعداد کسانی که این دیدگاه را دارند بسیار زیاد است؛ برای مثال «Zhong ming de» اهل تایوان(چین تایپه) درخواست کرده که ترجمه قرآن را متوقف کنند زیرا به عقیده او ترجمه های قرآن کافی است و دیگر احتیاجی نیست مترجمان وقتشان را صرف این امر کنند.

وی اظهارکرد: این دو دیدگاه گرچه با یکدیگر تناقض دارند ولی هر دو قابل احترام هستند چراکه اختلاف نظر امری طبیعی است ولی نباید به سرزنش و تفرقه بیانجامد؛ با این وجود متأسفانه این دو گروه اصل احترام را رعایت نکرده و به متهم کردن یکدیگر پرداختند؛ برای مثال گروه اول، گروه دیگر را متهم کرد که فقط بر حدس ها و نظریات خود استوار است و می خواهد نظریه جدیدی ارائه دهد تا مشهور شود و این بینش نسبت به تفسیر قرآن هم به دلیل عدم جدیت آن ها است؛ در مقابل، گروه دوم نیز گروه اول را متهم کرد که در فضای بسته، عقب مانده و سنتی است و هیچ نوآوری و پیشرفتی ندارد؛ دنیا در حال تحول است، بنابراین در تفسیر هم باید از علم و فن آوری استفاده شود؛ از این رو درباره تفسیر، این دو نوع نظر متناقض وجود دارد و همیشه اختلاف برانگیز است.

پروفسور لین سونگ با بیان این که نیت هردو گروه خیرخواهانه و هدف اصلی آن ها حفظ ارزش و عزت قرآن و ارائه ترجمه های خوب و مناسب از این کتاب مقدس است، اظهارکرد: من نیز در مورد تعدد ترجمه قرآن هیچ تعصبی ندارم ولی تأکیدمی کنم و انتظاردارم که باید ترجمه ای معتبر، منظم و با سطح و کیفیت بالا وجود داشته باشد؛ همه می دانیم که ترجمه ای که به طور کامل با متن اصلی منطبق باشد در هیچ زبان و کشوری یافت نمی شود اما همیشه ترجمه ای هست که نسبت به دیگر ترجمه ها بهتر و ممتازتر باشد.

وی افزود: به همین منظور انجمن اسلامی چین قصد دارد ترجمه قرآن «محمد مکین» را که در عربستان سعودی چندین بار به چاپ رسیده است بازبینی کرده و مترجمانی را گردآورد تا مشکلات این ترجمه را رفع و به یاری خداوند ترجمه ای روان و سلیس ارائه کنند؛ همچنین بعضی از دانشمندان دینی نظریه جدیدی ارائه داده و تشکیل یک گروه مترجم در سراسر کشور را خواستارهستند که همگی درکنارهم به ترجمه کل قرآن مشغول شوند چراکه به اعتقاد آنان با این کار می توانند ترجمه ای معتبر و مورد قبول همگان ارائه دهند؛ در واقع با این کار کیفیت بر کمیت ارجح می شود و ترجمه های انفرادی قرآن پایان می یابد.

قرآن پژوه چینی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اختلاف اندیشمندان مسلمان در حوزه تفسیر قرآن تأکیدکرد: دو نوع دیدگاه متفاوت در میان آنان وجود دارد؛ گروهی هستند که معتقدند احادیث، اولین مرجع و عنصر شرح و تفسیر هستند که این نظریه مفسران سنتی است؛ آنان معتقدند قرآن نباید بیهوده شرح داده و تفسیر شود و نباید در ترجمه نظر فرد را اصل قرار داد، به اصطلاح باید از تفسیربه رأی پرهیزکرد؛ گروه دوم معتقدند که تفسیر باید نوین بوده و به یافته ها و دانسته های دانشمندان قدیمی تکیه نکند؛ آنان بر این باورند که باید از صحت احادیث مرجع نیز مطمئن شد و محتاطانه آن ها را بررسی کرد.

پروفسور لین سونگ همچنین به تشریح چگونگی ترجمه منظوم قرآن به زبان چینی پرداخت و گفت: به ادبیات کهن چین علاقه بسیار داشتم اما هرگز فراموش نکردم که باید به توسعه قرآن، دین اسلام و نیز مسلمانان یاری رسانم و همیشه منتظر بودم که فردی قرآن را به صورت منظوم به زبان چینی ترجمه کند، اما این امر هیچ گاه به وقوع نپیوست؛ به همین منظور شخصاً به فکر افتادم که به صورت آزمایشی این کار را انجام دهم اما جرأت آن را نداشتم چراکه در آن زمان مشغله بسیاری داشته و شخصاً معتقدبودم که سطح معلومات من برای این کار کافی نیست.

تأثیرپذیری از زیبایی و آهنگین بودن آیات قرآن کریم و ترجمه منظوم قرآن به زبان چینی

وی که با تأثیرپذیری از زیبایی و آهنگین بودن آیات قران کریم، به ترجمه منظوم قرآن اقدام کرده است، مشکلات موجود در این راه را چنین توصیف کرد: ترجمه منظوم به قافیه نیاز دارد و انتخاب قافیه نیز برایم مشکل بود لذا باید خیلی فکرمی کردم تا از میان کلمات غنی زبان چینی، صدایی را انتخاب کنم که ابتدا و انتهایش یکسان باشد و معنای اصلی آن تغییر نکند؛ از این رو بسیار تلاش کردم و هرگاه به مرحله ای می رسیدم که نمی توانستم تصمیم بگیرم و یا قافیه ای نمی یافتم، یک علامت سؤال بزرگ در کنار آن می گذاشتم تا در این مورد عمیقاً فکر و کلمه مناسب را پیدا و به آن اضافه کنم.

پروفسور لین سونگ توضیح داد: به منظور ارائه ترجمه ای منظوم، کامل و مطلوب از قرآن کریم، تمام کتاب های صداشناسی چین را جمع آوری کردم؛ البته در ترجمه کمبود های بسیار زیادی وجود دارد، اما سرانجام به آرزوی بزرگ خود جامه عمل پوشاندم.

وی همچنین به مشکلات سیاسی زمان خود اشاره و تصریح کرد: در دورانی که تصمیم به ترجمه قرآن گرفتم تحقیقات قرآنی چندان متداول نبود زیرا تحقیقات دینی به ویژه در دوران حکومت چپی ها(مائوئیست ها) امری ممنوع و بسیار حساسیت زا بود، بنابراین فقط می توانستم به صورت مخفیانه به امر ترجمه بپردازم؛ بعدها پس از اجرای سیاست درهای باز*، شرایط محیط به کلی تغییرکرد و فضای مملو از اضطراب به تدریج آرام شد، سپس به طور مستمر به امر ترجمه اهتمام ورزیدم که سرانجام درسال ۱۹۸۸ ترجمه ام به چاپ رسید و توجه خوانندگان را به خود جلب کرد.

مترجم چینی قرآن کریم در ادامه با اشاره به این که علوم دینی، حوزه تخصصی وی نبود اظهارکرد: با توجه به این که تحقیقات اسلامی با حرفه و رشته من مرتبط نبود، با فعالیت در حوزه دین تا حدی سرزنش و گاه محکوم می شدم، اما با این وجود تلاش کردم تا به تعهد شغلی خود پایبند باشم بنابراین در کنار فعالیت های علمی در مورد مسائل اسلامی نیز تحقیق می کردم؛ با این حال همچنان دچار این تردید و سردرگمی بودم که شغل درستی ندارم یا نسبت به کار اصلی خود بی توجه هستم، به ویژه این که در آن زمان تحقیقات درباره دین در مرحله بسیار حساسی قرارداشت و تا حدی هم ممکن بود خطرناک باشد؛ با این همه، باز هم به توصیه های دیگران و نیز خطرات این کار چندان اهمیت نمی دادم و در میان تشویق مردم و توده مسلمان، به ویژه با حمایت پدرم، شجاعت خود را بازیافتم و با تمام نیرو به سمت نیت خالص خود پیش رفتم.

لین سونگ که پس از هشت سال تلاش مستمر موفق به اتمام ترجمه مسجع قرآن شده است، به ترجمه کتاب «ختم قرآن» اشاره و خاطرنشان کرد: ابتدا پنج جزء اول را ترجمه کردم اما چون در آن زمان نگران بودم که به سختی بتوانم این کار را به اتمام برسانم و به خوبی ترجمه نکنم یا مورد استقبال قرارنگیرد، به صورت آزمایشی «ختم قرآن» (شامل سوره های کوچک جزء آخر قرآن) را ترجمه و منتشرکردم.

وی در ادامه از استقبال چشم گیر مردم چین از ترجمه آهنگین «ختم قرآن» یادکرد و گفت: پس از چاپ دوهزار نسخه از ترجمه در دفتر انتشارات تحقیق و آموزش زبان خارجی پکن که به اصرار من انجام گرفت، در مناطقی مانند «San ya» در شهر «Hai nan» که نسبتاً مسلمانان اندکی دارند به یک باره بیش از هزار جلد از این ترجمه خریداری شد، البته باید بگویم انتشارات این مرکز معمولاً فقط محدود به چاپ چند صد جلد می شد اما این بار برای من هزار جلد آماده چاپ کرد؛ با این وجود فکر می کردم که این تعداد کافی نیست و امیدوار بودم که حداقل دوهزار جلد از این ترجمه چاپ کنیم اما دانشگاه از فروش این تعداد کتاب مطمئن نبود؛ از آن جاکه در آن زمان آموزگاران توانا، بودجه کافی برای انتشار آثارشان را نداشتند مجبوربودند از کمک هزینه بخش تحقیقات علمی استفاده کنند و در بسیاری از موارد، بخش تحقیقات نگران این موضوع بود که کتاب فروش نداشته باشد و هزینه مصرفی به این مرکز مستردنشود.

لین سونگ توضیح داد: من آنان را از استرداد هزینه خرید مطمئن کردم و سرانجام پذیرفتند که دو هزار جلد چاپ کنند؛ قیمت در آن زمان ۵ مائو بود و به محض این که کتاب روانه بازار شد یکی از مسلمانان شهر «Xi an» یک باره ۸۰۰ جلد از آن را از بخش تحقیقات خریداری کرد و این موضوع باعث شگفتی مسئولان این بخش شد چراکه این گونه مطالب را حتی اگر به عنوان هدیه هم عرضه می کردیم تمایل چندانی برای مطالعه آن وجود نداشت.

وی تشویق های مخاطبان را عامل اصلی موفقیت خود در این ترجمه عنوان کرد و گفت: پس از چاپ «ختم قرآن» بیش از صدها نامه دریافت کردم که این شیوه نگارش ترجمه را می پسندیدند چراکه می پنداشتند ترجمه قرآن به این شکل قابل درک است؛ آنان همگی مرا تشویق کردند که حتماً با استفاده از این سبک نگارش تمام قرآن را ترجمه کنم.

این پژوهشگر قرآنی در ادامه به شرایط و محیط زندگی خود در دوران ترجمه اشاره و تأکیدکرد: در آن زمان خانه ما بسیار کوچک بود، همه خانواده در یک زاغه زندگی می کردیم، پدرم در دانشگاه زبان خارجی پکن یک خانه داشت و من برای این که مزاحم استراحت بقیه افراد خانواده نشوم پس از خوردن غذا با دوچرخه به آن جا می رفتم و هر شب تا حدود ساعت چهار صبح ترجمه می کردم؛ بدین ترتیب تقریباً پس از تدریس، هر روز تا نیمه های شب روی ترجمه کل قرآن کار می کردم.

وی توضیح داد: سرانجام پس از سه سال تلاش نخستین پیش نویس ترجمه منظوم قرآن به طور کامل آماده و پس از آن برای بررسی به بخش دینی ارائه شد؛ حدود دو سال منتظر ماندم؛ در نهایت ترجمه منظوم قرآن در سال ۱۹۸۸ در دو قسمت به چاپ رسید: کتاب دو زبانه چینی عربی در پنجاه هزار شمارگان و نیز چاپ سی هزار جلد دیگر با هدف خدمت به چینی های غیرمسلمان که در مجموع این دو نوع کتاب در صد و سی هزار جلد به چاپ رسید.

*از آغاز سال۱۹۷۹حزب کمونیست چین سیاست های اصلاحات و درهای باز را توسط «دنگ شیائوپنگ» مطرح کرد؛ پس از اجرای سیاست های اصلاحات و درهای باز، توسعه اقتصاد ملی و اجتماعی چین به دست آورده های چشمگیری نائل آمد و چهره این کشور دستخوش تغییرات شگرفی شد؛ این دوران از لحاظ وضعیت، بهترین زمان پس از تأسیس جمهوری خلق و بهترین دوره برای مردم چین به لحاظ تامین منافع آنان به شمار می رود.

منبع خبر: www.iqna.ir

اشتراک گذاری :


آخرین اخبار